Baselgia San Jon (Susch)

La baselgia San Jon a Susch es üna baselgia refuormada e serva a la raspada da la corporaziun evangelica da Susch sco baselgia principala. La raspada es daspö il 1883 üna part da la cumünanza da pastoraziun cun Zernez/Brail e fa part al colloqui d’Engiadina Bassa e da la Val Müstair illa Baselgia chantunala grischuna.
La baselgia San Jon a Susch es situada sper la Tuor Planta Susch, cun la quala ella fuorma üna tscherta unità chi’d es suottamissa a la protecziun da monumaints dal Chantun Grischun.

La baselgia San Jon es gnüda fabrichada in sia fuorma gotica dad hoz dal 1515. Quella vouta dimena avant la refuorma amo sco baselgia catolica pel cumün da Susch. In seis lö d’eira statta almain amo üna baselgia plü veglia e plü pitschna. Plü vegl e tachà vi da la baseligia es eir il clucher i’l stil roman cun mürs da crappa, sainza raboccadüra ed ün tet a piz regular.

I’l intern ha la baselgia ün vout a staila sur la barcha e sur il cor. Las paraids sun albas, ma pro sia ultima renovaziun, dal 1932 s’ha chattà suotaint frescas vi dals mürs da la baselgia. I’l cor da la vart dretta s’ha lura fat liber üna da quellas sco cumprova da l’existenza da las frescas. Il purtret chi’s vezza là nu’s sa co metter a lö tenor istorgia biblica, causa cha’ls uteriurs purtrets nu sun cuntschaints. La baselgia vaiva fin al cumanzamaint dals ons 30 fanestras romanas plü pitschnas chi sun lura gnüdas rimplazzadas da las goticas ed eir üna s-chala externa cun üna porta chi manaiva süll’empora davovart chi’d es gnüda allontanada.

La chanzla e l’empora davovart derivan dal temp intuorn il 1790. L’orgel e l’empora da l’orgel cun ornamaints e figüras intagliadas derivan dal 1765. L’orgel es tenor cudesch da protocol aint l’archiv da cumün, gnü fabrichà d’ün „maister vallais“. Il maister d’eira ün dals fabricants d’orgels our da la famiglia Carlen e Walpen dal Vallais sura. L’orgel es gnü renovà e müdà per part dal 1902 e lura darcheu reconstrui dal 1973 però cun laschar il schlargiamaint dals pedals chi d’eira fat.

Aint il cor as rechatta üna tabla da fossa da la famiglia Planta. Otras tablas sun aint il mür dal sunteri.

L’ultima restoraziun da la baselgia es gnüda fatta dal 2018.